een paar dagen Praag
week 5
DEEL
twee
20 september t/m 26 september
|
Dwalen door
de joodse wijk van Praag
Negen jaar geleden zijn
we al een keer op stap geweest door de Joodse wijk, bij ons vorige
bezoek aan Praag. We hadden toen pech: het was juist die dag een Joodse
feestdag en daardoor konden we onder meer geen bezoek brengen aan de
synagoge of aan het beroemde Joods kerkhof. We proberen het deze keer
opnieuw, nadat we goed hebben nagekeken dat er nu geen bijzondere dag
is.
|
dinsdag
22 september
met de metro
naar het centrum
van Praag
|
|
We weten nu precies hoe
het werkt met de metro, dus hebben we weer een dagkaart aangeschaft en
rijden van station Luka naar Namesti Republiky. We gaan eerst op zoek
naar de weekmarkt: die moet vlakbij het metrostation liggen, maar wij
kunnen hem niet zo snel vinden. Achteraf blijkt dat we er ongeveer een
rondje omheen hebben gelopen. Het is er inderdaad heel gezellig, maar
natuurlijk ook puur toeristisch. Hier kun je bijvoorbeeld de klok uit de
beroemde toren in tientallen formaten aanschaffen. Voor we echt richting
joodse wijklopen, maken we nog een paar leuke foto's.
|
|
In de tiende eeuw vestigden zich
joden in Praag, bij de burcht Vysehrad. Vanaf de twaalfde eeuw
verplaatsen zij hun activiteiten naar de oevers van de Moldau (Vlatava),
nabij de grote markt Starometské namesti. Ze zetten er meteen een muur
omheen en zo ontstond Josefov: een 'stad-in-de-stad'. Tijdens de
regeerperiode van Rudlf II beleefde de wijk een grote bloeiperiode,
onder leiding van de financieel adviseur van de keizer, de jood Mordechai Markus Maisel. Er kwamen nieuwe huizen bij, meer inwoners, een
synagoge en een begraafplaats.
|
Via de Zlatnicka komen
we in de Joodse wijk terecht.
|
|
De
achterzijde van de synagoge |
De woon- en
leefomstandigheden in Josefov waren verre van optimaal. Er zaten teveel
mensen op een te klein stuk grond. Uiteindelijk stond Jozef II hen meer
bewegingsvrijheid toe. Mensen die zich dat konden veroorloven, trokken
naar -betere- Praagse wijken, maar daardoor bleven er juist nog meer
arme joden in de joodse wijk achter.
Net als elders in
Europa werd ook hier pas eind 19e eeuw begonnen met verbeteringen: oude
huizen werden afgebroken, nieuwe gebouwd.
Praag heeft een
prachtige synagoge
|
|
|
Meer dan driehonderd
huizen werden gesloopt en als je nu zo door de wijk loopt,is er weinig
dat aan die tijden herinnert. Het zijn vooral gebouwen in zogenoemde
fin-de-siècle architectuur. Daarover krijgen we meteen een stukje
uitlegt van een gids: er lopen hier diverse gidsen rond, allemaal
''bevoegd', want je mag als buitenstaander (lees: reisleider) niet
zomaar zelf gidsen. Dat is allemaal van hogerhand geregeld. Wij
luisteren dus af en toe maar met een groep mee, om wat meer aan de weet
te komen.
De joodse bevolking van
Praag groeide eind negentiende eeuw nog verder, tot aan de tweede
wereldoorlog, en vormde zo de de belangrijkste Joodse gemeenschap in
Oost-Europa. |
Een 'fotobewijs'
kost 40 kronen
Al wandelend en
rondkijkend maken we diverse foto's, tot we uiteindelijk bij een van de
belangrijkste bezienswaardigheden van deze wijk komen: de synagoge en
het kerkhof. We kopen een entreekaartje, dat ons een gecombineerde
toegang tot beide verschaft. We beginnen in de synagoge, waar je
gedeeltelijk mag fotograferen zonder flits en op andere plekken helemaal
niet. Althans, als je geen extra 'fotobewijs'' van 40 kronen hebt
gekocht. Dat staat in geen verhouding tot de prijs van het entreekaartje
(120 kronen), dus zuinige Hollanders als we zijn: dat bewijsje schaffen
we niet aan. |
|
|
Het oude Joodse kerkhof
Vervolgens gaan we naar
het meest indrukwekkende onderdeel voor vandaag: het oude kerkhof. Dit
stamt uit de 15e eeuw en is daarmee het oudste kerkhof ter wereld. Hier
werden tussen 1439 en 1787 ruim 12.000 mensen begraven. Er waren echter
geen uitbreidingsmogelijkheden, dus steeds kwam er een laag bovenop de
vorige. Nu lijkt het een verwaarloosde wirwar van stenen en
grafmonumenten, maar dat wordt mede veroorzaakt door de Joodse traditie:
een graf mag niet worden geruimd. De natuur mag eveneens zijn gang gaan,
dus groeien er op willekeurige plekken bomen. Gelukkig worden die wel op
de 'paden' tegengegaan.
Het is allemaal heel
bijzonder om eens in werkelijkheid te hebben gezien. |
Dit bezoek zal ons
zeker nog lang heugen.
We lopen nog een
beetje 'doelloos' door Praag: want dat is het leuke hier: je slaat
zomaar ergens rechts en dan weer eens linksaf en steeds zie je weer hele
mooie dingen die natuurlijk ook voor het verslag worden vastgelegd.
|
|
|
Jugendstil in
Nové mesto
Het laatste deel
voert ons onder meer naar de Kruittoren, die de grens markeert tussen de
oudste en nieuwere wijk: Staré mesto en Nové mesto. In 1475 is de toren
gebouwd als onderdeel van de vesting rond de stad. Er waren in totaal
dertien van deze torens: dit is de enige overgeblevene. Vanaf de 18e
eeuw lag hier kruit opgeslagen.
Naast de toren staat
de Obecni dům uit 1911: het Representatiehuis. Hierin is nu een fraai
restaurant en hotel in Jugendstil gehuisvest, maar van oorsprong is het
gebouw als cultuurhuis bedoeld. Het is ook de plek waar in 1918 de
Tsjecho-Slowaakse republiek werd uitgeroepen. De grote glazen koepel is
het dak van de belangrijkste concertzaal van Praag: de Smetanazaal. Op
de eerste verdieping bevindt zich de burgemeesterskamer.
Op deze plek stond tussen 1383 en 1485 het koninklijk paleis. |
|
|
We lopen terug via de Celetna: de
voetgangers-straat die naar het Oude stadsplein voert. Daar stappen we
weer op de metro, die ons terugbrengt tot bij de camping.
Heel frappant: bij thuiskomst blijkt
het wasrekje ineen onder de luifel te staan. De reden, zo verklaren de
Amsterdamse buren, is dat het zo rond kwart voor drie erg begon te dreigen
en ze de regen voor wilden zijn. Dankjulliewel! In het centrum hebben we daar dus
helemaal niets van gemerkt. |
|
|
|